• Stanisław Staszic (1755r. – 1826r.)

      • 1 września 1938 roku odbyła się uroczystość poświęcenia szkoły i nadania jej imienia Stanisława Staszica, który był m.in. inicjatorem budowy Traktu Brzeskiego, stanowiącego jeden z ważniejszych szlaków komunikacyjnych.

        Pochodził z rodziny mieszczańskiej. Urodził się w Pile 6 listopada 1755 roku, jako syn burmistrza. Został księdzem, gdyż to była jedna z niewielu dróg dla mieszczanina, która dawała szansę zdobycia znaczenia w życiu publicznym. Na studiach w Lipsku, Getyndze i Paryżu otrzymał gruntowne wykształcenie przyrodnicze. Po powrocie do kraju został nauczycielem dzieci Andrzeja Zamoyskiego. Zajmował się badaniem Karpat. Był członkiem, a później prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Położył duże zasługi na polu rozwoju szkolnictwa i górnictwa w Polsce.

        Staszic łączył w sobie gruntowną i wszechstronną wiedzę z głęboką szlachetnością serca. Szczególnie mocno przejmował go los mieszczan i chłopów. Rozdał nawet chłopom swój majątek w Hrubieszowskiem, a w testamencie zapisał znaczne sumy na cele społeczne. Działalnością swą obejmował najważniejsze dziedziny życia politycznego i społecznego. Poglądy swoje wyłożył w dwóch dziełach w „Uwagach nad życiem Jana Zamoyskiego” i w „Przestrogach dla Polski”. Program społeczno- polityczny Staszica wyrasta nie tylko z popotrzeb mieszczaństwa i chłopstwa, ale także z głębokiej troski o kraj i lęku przed utratą niepodległości. Pisarz przywiązywał dużą wagę do wychowania młodzieży, dla której celem powinno być dobro ojczyzny, ponieważ szczęście społeczeństwa wynika z użyteczności wszystkich jego członków, dlatego jak pisał, „końcem edukacji krajowej powinna być użyteczność obywatela”. Proponował, by w szkołach stosowano zasadę łączenia teorii z praktyką oraz poszerzano wiedzę o własnym kraju. Proklamował pogłębianie wiadomości z matematyki, fizyki i chemii. Podkreślał konieczność odebrania Kościołowi prawa opieki nad szkolnictwem, czym poparł zdecydowanie program reform Komisji Edukacji Narodowej. Wiele rozsądnych postulatów wysunął w dziedzinie organizacji władz państwowych i prawodawstwa w Polsce. Żądał zniesienia liberum veto twierdząc, że „szczęśliwość większej części obywateli jest dobrem publicznym”. Domagał się przyznania sejmowi władzy wykonawczej i przedstawicielstwa w nim mieszczan, którzy wraz z przedstawicielami szlachty zasiadaliby w jednej izbie. Przeciwstawiał się wolnej elekcji, wypowiadając się za tronem dziedzicznym. Mówił o konieczności utworzenia stałej armii, na której utrzymanie płacić miałaby szlachta. Przejmował go los chłopa. Proponował zniesienie od pańszczyzny, nie mając jednak odwagi żądać uwłaszczenia chłopów. Postulował, by pańszczyznę zamienić na czynsz, by dziedzic nie miał prawa usunąć chłopa z ziemi bez wyroku sądowego, by zniesiono sądy patrymonialne. Domagał się większych praw dla mieszczan, ustaw zabezpieczających, swobodny rozwój miast, co byłoby drogą do uprzemysłowienia kraju. Niemałe znaczenie miał przy tym rozwój handlu i rzemiosła. Osobne miejsce w jego dziełach zajmuje krytyka polskiej magnaterii, którą winił za upadek kraju. Pisał „Z samych panów zguba Polaków”. Oni zniszczyli według, Staszica, szacunek dla prawa, doprowadzili do rozbioru Polski, swoim postępowaniem uczyli innych egoizmu, a nawet zdrady. Po upadku państwa polskiego rozwinął wielostronną działalność. Prowadził badania geologiczne jeżdżąc po całym kraju, opracował mapę geologiczną ziem polskich. Stał się pionierem szkolnictwa zawodowego, zakładając w Kielcach szkołę górniczą, a w Warszawie uczelnię techniczną. Do dnia dzisiejszego Stanisław Staszic uważany jest za najwybitniejszą postać polskiego oświecenia. Doceniali go też jemu współcześni.

        Staszic zmarł 20 stycznia 1826 roku. Jego pogrzeb przybrał charakter manifestacji. Młodzież pielgrzymowała na jego grób na Bielanach, mnożyły się wiersze ku czci zmarłego. Stanisław Staszic to człowiek wybitny, który zasłużył się dla reformy polskiego szkolnictwa w XVIII wieku. Dzisiaj jego uwaga i nieugiętość w zmaganiu się z przeciwnościami w trudnej walce z prywatą, ciemnotą i zacofaniem powinna być stawiana młodzieży za wzór.

    • Kontakty

      • Szkoła Podstawowa nr 171 im. Stanisława Staszica
      • 22 7739052
      • 22 7789711
      • ul. Armii Krajowej 39 05-075 Warszawa Poland
      • AE:PL-50850-58744-CHVBS-14
    • Logowanie